Ngoài hệ thống các tác phẩm văn học, phần kiến thức Tiếng Việt và Tập làm văn thường bị bỏ qua. Tuy tỉ trọng điểm trong đề thi không lớn nhưng lại thường là câu hỏi dễ “ăn điểm” với tất cả các em học sinh từ trung bình cho đến khá giỏi.
Kiến thức tập làm văn lớp 9 thì không quá dài và phức tạp như câu hỏi nghị luận văn học, thế nên việc ôn tập cũng không quá khó khăn. Để giúp các em học sinh ôn tập tốt phần Tập làm văn, dưới đây là phần tổng hợp kiến thức trọn vẹn 5 chuyên đề tập làm văn.
Bạn đang xem: Các dạng đề văn tổng hợp lớp 9
Gợi ý tài liệu ôn thi tuyển sinh vào lớp 10
Bộ sách ôn thi vào 10 cấp tốc: Đột phá 9+
Đồng giá 150k/ cuốn: Bí quyết chinh phục điểm cao lớp 9: Tổng ôn toàn bộ kiến thức lớp 9 cấp tốc, cầm chắc 9 điểm/ môn thi vào 10
Bộ sách ôn thi vào trường CHUYÊN đỉnh nhất
Contents
1, Chuyên đề tập làm văn lớp 9 số 1: Văn bản thuyết minh
Khái niệm: Văn bản thuyết minh là văn bản thông dụng, nhằm cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân của các sự việc, hiện tượng trong tự nhiên
Phương pháp thuyết minh: Gồm có 6 phương pháp
Phương pháp nêu định nghĩaPhương pháp liệt kêPhương pháp nêu ví dụPhương pháp dùng số liệuPhương pháp so sánhPhương pháp phân loại phân tíchSử dụng các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh: Gồm có Ẩn dụ – Hoán dụ – Nhân hóa – So sánh – Kể chuyện – Đối đáp sẽ làm cho văn bản thuyết minh hấp dẫn hơn, sinh động hơn. Vận dụng thích hợp các biện pháp nghệ thuật, làm nổi bật đặc điểm của đối tượng thuyết minh và gây hấp dẫn cho người đọc. Khi soạn văn lớp 9 bài 1 – Phong cách Hồ Chí Minh là một văn bản thuyết minh, học sinh cần chú ý nêu được các biện pháp nghệ thuật của bài.
Xem thêm: Phim Cuộc Chiến Ly Hôn - Cuộc Chiến Ly Hôn Thuyết Minh
Yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh: Làm đối tượng thuyết minh được nổi bật, gây ấn tượng. Yếu tố miêu tả thường được sử dụng khi mô tra đặc điểm về hình dáng, sự xuất hiện của đối tượng, sự vật
2, Chuyên đề tập làm văn lớp 9 số 2: Văn bản tự sự
Gồm có 4 yếu tố chính như sau
Yếu tố cốt truyện: Cố truyện bao gồm một chuỗi các sự việc, sự kiện, tình tiết được liên kết với nhau theo một trình tự hợp líYếu tố nhân vật: Nhân vật trong văn tự sự là chủ thể của các sự việc, sự kiện trong văn bản. Có hai nhóm nhân vật trong văn bản tự sự nhân vật chính và nhân vật phụ. Các nhân vật được khắc họa qua tên gọi, lai lịch, tính nết, hình dáng, công việc, hành động, suy nghĩ nội tâmYếu tố sự việc: Sự việc trong văn bản tự sự được trình bày một cách cụ thể: Sự việc xảy ra trong thời gian, địa điểm cụ thể, do nhân vật cụ thể thực hiện, có nguyên nhân, diễn biến, kết quả,…Yếu tố ngôi kể: Ngôi kể trong văn bản tự sự có thể là ngôi thứ nhất hoặc ngôi thứ ba. Ngôi thứ nhất có điểm mạnh đó chính là nó giúp bộc lộ trực tiếp suy tư, tình cảm của nhân vật. Còn ngôi thứ ba lại có điểm mạnh là thể hiện được sự khách quan với câu chuyện được kểVăn bản tự sự gồm có 2 vấn đề chính: Miêu tả trong văn bản tự sự và Nghị luận trong văn bản tự sự
Tóm tắt văn bản tự sự trong tập làm văn lớp 9
Khái niệm: Dùng văn bản của mình trình bày lại một cách ngắn gọn nội dung của một văn bản tự sự và tuyệt đối trung thành với nội dung của văn bản đó
Yêu cầu khi tóm tắt văn bản tự sự: Người tóm tắt phải đảm bảo nội dung chính của văn bản gốc: từ nhân vật đến tình huống, sự việc, bối cảnh,…
Các bước để viết một đoạn tóm tắt văn bản tự sự trong sgk ngữ văn 9 tập 1
Đọc kĩ văn bản, xác định chủ đề của văn bảnXác định những nội dung cần tóm tắt của văn bảnSắp xếp các sự việc và nhân vật theo một trình tự nhất địnhViết lại câu chuyện cần tóm tắt bằng lời văn của mìnhMiêu tả trong văn bản tự sự
Khái niệm: Miêu tả trong văn bản tự sự là tái hiện đặc điểm về sự xuất hiện của đối tượng, sự việc nào đó trong một văn bản tự sựCông dụng: Giúp các yếu tố trong câu chuyện trở nên cụ thể hơn, sinh động hơn, hấp dẫn hơn, câu chuyện trở nên rõ ràng và dễ hiểu hơnCách miêu tả trong văn bản tự sự: Xác định mục tiêu miêu tả – Chọn chi tiết miêu tả – Miêu tả phù hợp, phục vụ mục đíchMiêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
Khái niệm: Miêu tả nội tâm nhằm tái hiện ý nghĩ, cảm xúc và diễn tả tâm trạng của nhân vật. Thông qua đó sẽ làm nổi bật lên đặc điểm, tính cách của nhân vật. Có hai cách miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự được giới thiệu trong chương trình tập làm văn lớp 9:
Cách 1: Miêu tả trực tiếp: Trực tiếp miêu tả ý nghĩ, cảm xúc, tình cảm của nhân vậtCách 2: Gián tiếp thông qua miêu tả cảnh vật, nét mặt, hành động, cử chỉ của nhân vậtNghị luận trong văn bản tự sự
Thể hiện qua các cuộc đối thoại của các nhân vật trong tác phẩm về một vấn đề nhằm thuyết phục người ngheThể hiện qua các lời độc thoại của nhân vật nêu lên ý kiến, quan điểm về một vấn đề nào đó trong văn bảnÝ kiến đánh giá của nhân vật hoặc người kể chuyện về sự kiện, vấn đề xảy ra trong tác phẩm3, Chuyên đề tập làm văn lớp 9 số 3: Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm
Đối thoại
Đối thoại là hình thức đối đáp giữa hai hoặc nhiều ngườiLời đối thoại được đánh dấu bằng dấu gạch ngang đầu lời thoạiTái tạo giao tiếp bằng lời nói của các nhân vật làm cho câu chuyện thêm sinh động, đồng thời khắc họa tính cách và nội tâm nhân vậtĐộc thoại
Độc thoại là lời thoại được nói tiếng và nói với chính mình hoặc với một ai đó trong tưởng tượngLời độc thoại khi được nói thành lời thì nó được đánh dấu bằng dấu gạch ngang đầu lời thoạiGiúp thể hiện đời sống nội tâm của nhân vậtĐộc thoại nội tâm
Độc thoại nội tâm không được nói ra thành lời và không có dấu gạch ngang đầu lời thoạiGiúp đi sâu vào phân tích tâm lí, đời sống nội tâm của nhân vật, bộc lộ tư tưởng, tình cảm, tính cách nhân vật4, Chuyên đề tập làm văn lớp 9 số 4: Nghị luận xã hội
Dạng bài số 1: Nghị luận về một số vấn đề tư tưởng, đạo lí. Một số vấn đề tư tưởng đạo lí thường gặp trong đề gồm có: Lý tưởng, lẽ sống; Đạo đức, tâm hồn; Cách ứng xử; Quan hệ gia đình; Quan hệ xã hội; Một số vấn đề khác
Cách thức triển khai một đoạn văn hoặc một bài văn nghị luận về một số vấn đề tư tưởng đạo lí
Nêu vấn đề cần nghị luậnGiải thích vấn đề nghị luậnPhân tích vấn đề trong thực tếBàn luận mở rộng vấn đềRút ra cho bài học cho bản thânDạng bài số 2: Nghị luận về một hiện tượng đời sống
Một số hiện tượng đời sống trong đề văn nghị luận chương trình tập làm văn lớp 9
Hiện tượng xấu có thể tác động tiêu cựcHiện tượng tốt có tác động tích cựcNhững quan điểm trái chiều về một hiện tượng đời sốngCách thức triển khai một đoạn văn hoặc một bài văn nghị luận về một hiện tượng đời sống
Nêu hiện tượng đời sống đặt ra trong đề bàiGiải thích ngắn gọn hiện tượngNêu biểu hiện của hiện tượngPhân tích nguyên nhân, tác hại hoặc ý nghĩa của hiện tượngBài học nhận thức và hành độngNghị luận xã hội là câu hỏi rất thường gặp trong đề kiểm tra trên lớp cũng như đề thi tuyển sinh vào THPT môn Ngữ văn5, Chuyên đề tập làm văn lớp 9 số 5: Nghị luận văn học
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Khái niệm: Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ là trình bày nhận xét, đánh giá của mình về nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ
Nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ được thể hiện qua ngôn từ, hình ảnh, giọng điệu… bài nghị luận cần phân tích các yếu tố để có những nhận xét, đánh giá cụ thể, xác đáng
Về bố cục: bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ cần có bộ cục rõ ràng, mạch lạc, có lời văn gợi cảm, thể hiện rung động chân thành của người viết
Những chú ý để học sinh làm được những bài tập làm văn hay lớp 9 dạng nghị luận văn học
Bài làm cần đảm bảo đầy đủ bố cục ba phần của bài nghị luậnTrong quá trình làm bài cần nêu lên được những nhận xét, đánh giá và ý kiến riêng của người viếtNhững nhận xét và đánh giá phải gắn với phân tích, bình giá ngôn từ, hình ảnh, giọng điệu, nội dung cảm xúc của tác phẩmHai dạng bài nghị luận văn học thường gặp: nghị luận về một đoạn thơ (bài thơ) và nghị luận về tác phẩm truyện.Nghị luận về tác phẩm truyện
Khái niệm: Nghị luận về một tác phẩm truyện là trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể
Những nhận xét, ý nghĩa về truyện phải xuất phát từ ý nghĩa của cốt truyện, tính cách, số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm
Các nhận xét và đánh giá về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) phải rõ ràng, đúng đắn, có luận cứ và lập luận thuyết phục
Bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích cần có bố cục mạch lạc, lời văn chuẩn xác, gợi cảm.
Lưu ý khi làm bài tập làm văn lớp 9 nghị luận về tác phẩm truyện
Bài làm cần đảm bảo đầy đủ bố cục ba phần của bài nghị luậnTrong quá trình cảm thụ cần thể hiện ý kiến riêng của người viếtTrong các phần, các đoạn cần có sự liên kết hợp lí, tự nhiênTrên đây là tổng hợp kiến thức của 5 chuyên đề của phân môn tập làm văn. Sau khi học, các em học sinh phải nắm vững được cách nhận biết từng thể loại văn bản (văn bản thuyết minh, văn bản tự sự, văn bản nghị luận văn học, nghị luận xã hội,…) và cách để viết đoạn văn, bài văn tương ứng với từng dạng bài. Chúc các em đạt điểm cao phần tập làm văn lớp 9 trong các bài kiểm tra và đề thi tuyển sinh vào lớp 10 nhé!
