Các tật khúc xạ của mắt phổ biến nhất bao gồm : cận thị, viễn thị, loạn thị và lão thị. Mỗi loại có những triệu chứng và dấu hiệu khác nhau. Theo thống kê của Bệnh viện Mắt Trung ương Hiện nay, hơn 60% dân số Việt Nam bị tật khúc xạ mắt với nhiều mức độ khác nhau. Vậy làm sao để phòng chống và điều trị hiệu quả? pgdngochoi.edu.vn sẽ trao bạn “Chìa khóa vàng” với những thông tin xoay quanh để có kế hoạch chăm sóc mắt từ sớm.

Bạn đang xem: Các tật của mắt và cách khắc phục

Tật khúc xạ là gì?

Tật khúc xạ (Refractive error) là hiện tượng mắt bị rối loạn hình ảnh, các triệu chứng thường thấy như không nhìn rõ mọi vật xung quanh, tầm nhìn bị hạn chế hoặc nhòe đi. Đây cũng là nguyên nhân chính gây suy yếu thị lực(1).

Mắt khỏe mạnh bình thường khi nhìn đồ vật sẽ cho hình ảnh hiện lên đúng võng mạc mắt, chỉ khi ấy ta mới nhìn đồ vật rõ nét. Sự khúc xạ ở mắt xuất hiện khi có những bất thường ở thành phần quang học của mắt như thể thủy tinh, giác mạc khiến cho hình ảnh ghi nhận không nằm đúng trên võng mạc.

Tật khúc xạ ở mắt làm suy giảm nghiêm trọng thị lực ở mắt

Các tật khúc xạ của mắt

Các tật khúc xạ ở mắt bao gồm(2):

Dấu hiệu và triệu chứng của từng loại

Thông thường, khi nghe đến các tật khúc xạ ở mắt ta chỉ hình dung nó “na ná” giống nhau vì các triệu chứng ban đầu là suy giảm thị lực và gây ra nhiều bất tiện trong cuộc sống, công việc. Tuy nhiên ở góc độ y khoa, các tật ở mắt được phân thành nhiều loại với nguyên nhân và triệu chứng khác nhau, cụ thể (3):

1. Biểu hiện cận thị

Những biểu hiện thường gặp của cận thị:

Nhìn mờ, không rõ hình ảnh Nhức mắt Phải nheo mắt để nhìn rõ mục tiêu Hay chảy nước mắt

Cận thị căn bệnh về mắt phổ biến hiện nay

2. Triệu chứng viễn thị

Biểu hiện thường gặp của viễn thị:

Người bị viễn thị nhìn gần khó khăn, trong khi nhìn xa tốt hơn Dễ mỏi mắt, đau ở thái dương Do thường xuyên phải điều tiết mắt, lông mày và mi khiến da vùng mắt bị nhăn nheo

Những người mắc bệnh viễn thị chỉ nhìn rõ các vật ở xa

3. Dấu hiệu của loạn thị

Những biểu hiện thường gặp của loạn thị:

Nhìn hình ảnh bị mờ, nhòe, méo mó, không rõ Nhìn 1 vật thành đôi hoặc ba bóng mờ Rất khó để nhìn ở mọi khoảng cách Thường xuyên mỏi mắt, chảy nước mắt, nhức mắt,…

4. Biểu hiện của lão thị

Lão thị về triệu chứng gần giống với viễn thị tuy nhiên bản chất hoàn toàn khác, với các triệu chứng:

Khó đọc sách báo, đặc biệt những nơi thiếu ánh sáng Mắt căng, mỏi sau khi đọc sách báo một thời gian dài Nhìn vật ở cự ly gần thấy mờ hoặc mờ trong khoảnh khắc thay đổi cự ly nhìn Phải giữ điện thoại, sách báo, thực đơn,… xa hơn khoảng cách bình thường mới có thể đọc rõ.

Nguyên nhân dẫn đến các tật khúc xạ

Có 3 bộ phận quyết định đến khả năng tập trung tia sáng bao gồm: thủy tinh thể, giác mạc và trục nhãn cầu. Khi một trong 3 hoặc cả 3 thay đổi về cấu trúc, chức năng là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh khúc xạ mắt, cụ thể:

Thủy tinh thể quá phồng hoặc quá dẹp so với bình thường. Nếu thủy tinh phồng sẽ gây ra bệnh cận thị do tia sáng tập trung trước võng mạc. Nếu thủy tinh dẹp sẽ gây ra bệnh viễn thị do tia sáng tập trung sau võng mạc. Thủy tinh thể bị khô, giảm độ co giãn và điều tiết do lão hóa của tuổi tác khiến tia sáng không tập trung trên võng mạc khi nhìn ở cự ly gần, hệ quả là gây bệnh lão thị. Giác mạc quá phẳng hoặc quá cong: Giác mạc quá phẳng gây bệnh viễn thị, giác mạc quá cong gây bệnh cận thị, do tia sáng không tập trung tại võng mạc mà tập trung sau hoặc trước võng mạc. Thủy tinh thể không đều, giác mạc bị thay đổi độ cong sẽ khiến tia sáng bị tập trung ở nhiều điểm thay vì một điểm: trước, trên, sau võng mạc và gây bệnh loạn thị. Trục nhãn cầu có độ dài nằm ngoài giới hạn 22-24mm: Khi trục nhãn cầu ngắn hơn sẽ gây bệnh viễn thị, khi trục dài hơn sẽ gây bệnh cận thị.

Tật khúc xạ thường gặp ở những ai?

Sử dụng nhiều máy tính và trong thời gian lâu có nguy cơ mắc tật khúc xạ cao

Rất nhiều người có quan niệm rằng, tật khúc xạ chỉ gặp ở những người có nguy cơ cao do di truyền từ người thân hoặc thường xuyên tiếp xúc với máy tính, điện thoại, điều này không phải không đúng, nó chỉ thiếu. Cụ thể, có nhiều người nằm trong nguy cơ mắc bệnh như:

Mắc tật khúc xạ bẩm sinh, di truyền chiếm phần lớn trong các trường hợp mắc Làm việc và học tập quá nhiều (trên 8 tiếng) hoặc quá lâu trong thời gian liên tục trên 2 giờ. Làm việc và học tập trong điều kiện thiếu ánh sáng Thói quen đọc sách thiếu khoa học, nhìn với cự ly quá gần (nên cách mắt từ 30cm) Chế độ ăn uống không đầy đủ các thành phần dinh dưỡng,  thiếu Vitamin A Những người đã từng phẫu thuật mắt hoặc chấn thương mắt Những người mắc bệnh tiểu đường, huyết áp cao Đối tượng thường xuyên sử dụng chất kích thích, rượu bia, thuốc lá

Mắt mờ mệt mỏi là dấu hiệu điển hình của tật khúc xạ

Tật khúc xạ mắt có nguy hiểm không?

Đây là thắc mắc của rất nhiều người về hậu quả của các tật khúc xạ. Câu trả lời là tật khúc xạ không quá nguy hiểm đến sức khỏe nhưng lại gây khó khăn trong sinh hoạt, học tập và lao động. Tuy nhiên, tình trạng này có thể cải thiện, điều trị nếu được phát hiện sớm và điều chỉnh bằng kính gọng, kính áp tròng hoặc sử dụng phương pháp phẫu thuật khúc xạ mắt. Tuy nhiên, theo WHO ước tính có khoảng 2,3 tỷ người trên thế giới mắc bệnh, trong đó có đến 153 triệu người bị mù hoặc giảm thị lực do không được khắc phục kịp thời.

Khắc phục tật khúc xạ như thế nào?

Nếu thấy thị lực của mình có vấn đề, ảnh hưởng đến tầm nhìn thì cần đến cơ sở y tế hoặc bệnh viện có chuyên về nhãn khoa để thăm khám. Từ kết quả thăm khám và chẩn đoán về mắt, các bác sĩ sẽ có chỉ định và tư vấn cụ thể.

Kiểm tra và chẩn đoán mắt

Nếu nghi ngờ tình trạng thị lực của người bệnh, bác sĩ sĩ tiến hành việc thăm khám, kiểm tra thị lực và đo khúc xạ mắt cho bệnh nhân. Tùy trường hợp, bác sĩ sẽ cho điều chỉnh thị lực bằng kính hoặc phẫu thuật. Khi điều chỉnh bằng kính, người bệnh sẽ cho bác sĩ biết việc loại mắt kính nào có thể cung cấp những hình ảnh rõ nét nhất.

Với những trẻ nhỏ hay bệnh nhân khuyết tật không thể cung cấp những phản hồi cần thiết thì bác sĩ sẽ sẽ đánh giá sai số khúc xạ thông qua xét nghiệm nội soi. Bác sĩ sẽ sử dụng kính hiển vi chiếu ánh sáng vào mắt của bệnh nhân, rồi thử nghiệm các ống kính khác nhau trong khi quan sát phản xạ ánh sáng hoặc phản chiếu trong mắt bệnh nhân để xác định độ chính xác của tật khúc xạ.

Điều trị

Để xác định được phương pháp điều trị tật khúc xạ mắt thích hợp với mình, bạn nên đến cơ sở chuyên khoa mắt để khám khúc xạ mắt và được bác sĩ nhãn khoa tư vấn cụ thể.

Các sai số về tầm nhìn của mắt có thể được điều chỉnh bằng một số phương pháp điều trị như:

1. Đeo kính mắt

Đây là cách đơn giản và an toàn được nhiều chuyên gia khuyên dùng để điều trị tật khúc xạ. Để chọn đúng kính, bác sĩ nhãn khoa sẽ điều chỉnh đúng sai số giúp bạn có tầm nhìn tốt hơn, được bảo vệ hơn và đôi mắt cũng dễ chịu hơn.

Xem thêm: Máy Tính Xách Tay Giá Máy Tinh Xách Tay, Laptop Mới, Laptop I5

Với mỗi tật sẽ có một loại kính khác nhau:

Cận thị: Kính phân kì Viễn thị: Kính hội tụ Loạn thị: Kính đặc biệt kết hợp cả phần hội tụ và phân kỳ Đeo kính áp tròng: Tùy từng trường hợp mà bác sĩ nhãn khoa chọn kính áp tròng để đảm bảo tầm nhìn rõ và rộng hơn, người dùng cũng thoải mái và tiện lợi hơn. 

Đeo kính là cách khắc phục tật khúc xạ đơn giản

2. Đeo kính áp tròng

Trong một số trường hợp, sử dụng kính áp tròng sẽ giúp cung cấp tầm nhìn và sự thoải mái nhất định. Đây là một trong những lựa chọn hiệu quả và an toàn nếu sử dụng theo đúng chỉ định.

Ngoài ra để hạn chế nguy cơ bị nhiễm trùng mắt do kính áp tròng gây ra thì hãy tìm hiểu kỹ về nó và tham khảo ý kiến của Bác Sĩ trước khi sử dụng.

3. Phẫu thuật khúc xạ

Giúp thay đổi hình dạng của giác mạc vĩnh viễn. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng có thể phẫu thuật. Bác sĩ nhãn khoa sẽ khám và quyết định xem bạn có phù hợp và lựa chọn loại hình phẫu thuật phù hợp.

Có một số phẫu thuật khúc xạ như: Lasik, Relex smile, Femtosecond lasik, Phakic,… tùy vào điều kiện kinh tế mà bạn có thể lựa chọn phương pháp phù hợp với mình dưới sự tư vấn của bác sĩ nhãn khoa.

Phẫu thuật tật khúc xạ giúp thay đổi hình dạng của giác mạc vĩnh viễn

Với trường hợp bị tật khúc xạ do đục thủy tinh thể gây ra hoặc thoái hóa, bác sĩ chỉ định mổ để thay thủy tinh thể nhân tạo.

Với phương pháp này, sự thay đổi hình dạng giác mạc cho phép các tia sáng tập trung chính xác ở võng mạc, phục hồi khả năng tập trung của mắt nhờ đó tầm nhìn được cải thiện.

Cách phòng chống tật khúc xạ

Tật khúc xạ dễ mắc nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu bạn thực hiện đúng các phương pháp phòng chống mà chúng tôi gửi đến bạn dưới đây:

Nên khám và kiểm tra mắt định kỳ 6 tháng một lần Kiểm soát và điều trị các bệnh lý như tiểu đường, huyết áp Bảo vệ mắt khỏi ánh nắng mặt trời, tia cực tím UV Không làm việc quá lâu, hãy để mắt nghỉ ngơi, sau 20 phút làm việc Điều chỉnh vị trí màn hình máy tính phù hợp (cách mắt 50 đến 60 cm và tầm nhìn màn hình thấp hơn mắt từ 10-20 cm) Không nhìn vật ở khoảng cách quá gần (nhỏ hơn 30cm)  Nên sử dụng ánh sáng tự nhiên, ánh sáng đèn vàng có cường độ vừa phải Ngủ đủ giấc, hạn chế thức khuya Tránh xa các sản phẩm có cồn, chất kích thích như thuốc lá, rượu bia, ma túy,… Ăn uống lành mạnh, nguồn thực phẩm dồi dào Tăng cường các hoạt động nghỉ ngơi vui chơi ngoài trời như đi bộ, câu cá dã ngoại, du lịch,…

Nghiên cứu mới nhất của các nhà khoa học Mỹ cho thấy, tinh chất từ Broccophane thiên nhiên giúp tăng Thioredoxin – loại protein phân tử nhỏ, có khả năng giúp bảo vệ tế bào biểu mô sắc tố võng mạc và thủy tinh thể, đồng thời giữ vai trò rất quan trọng trong nhiều phản ứng sinh hóa, giúp duy trì cấu trúc và bảo vệ chức năng cho mắt.

 

Các chuyên gia cho biết, Thioredoxin là một phân tử có trọng lượng nhỏ nhưng giữ vai trò rất quan trọng như giữ gìn và bảo vệ võng mạc của mắt, truyền tín hiệu của các tế bào giúp chúng ta nhìn rõ và nhận biết màu sắc, đặc biệt Thioredoxin làm chậm quá trình lão hóa của các tế bào thị giác, trung hòa các chất gây hại cho tế bào thần kinh thị giác. Do đó, thiếu hụt Thioredoxin có thể dẫn tới tật khúc xạ ở trẻ em tăng lên, những người bị đục thủy tinh thể sẽ lão hóa sớm hơn, một số bệnh lý ở hoàng điểm có thể xuất hiện.