Tôi đứng bên này sông, bên kia vùng lửa khói Làng tôi đây, bao năm dài chinh chiến Từng luỹ tre muộn phiền Tôi có người vợ ngoan đẹp như trăng mười sáu Cưới rồi đành xa nhau.
Bạn đang xem: Về bài thơ 'nhà tôi' và ca khúc 'chuyện giàn thiên lý'
Nhớ đôi môi nàng hiền, xinh xinh màu nắng Má nàng hồng thơm mùi thơm lúa non Ai ra đi mà không từng bịn rịn Xa người yêu mà dễ mấy ai vui.
Em nhìn theo bằng nước mắt chia phôi Tôi mạnh bước mà nghe hồn nhỏ lệ.
Này anh lính chiến, người bạn pháo binh Mẹ tôi tóc sương từng đêm nghe đạn pháo rơi thật buồn Anh rót cho khéo nhé, kẻo lầm vào nhà tôi
Nhà tôi ở cuối chân đồi Có giàn thiên lý, có người tôi thương.
Năm 1949, nhà thơ Yên Thao công tác ở Văn nghệ Liên khu 3, trong một lần cùng đơn vị tham gia đánh một “đồn” quân Pháp ven sông ở một Làng Đồi trong lúc chờ nổ súng, anh trò chuyện với một chiến sĩ quê ở ngay Làng Đồi (địch đang chiếm đóng) mà phía bên ấy còn có mẹ già, vợ trẻ cùng giàn hoa thiên lý… Qua câu chuyện của đồng đội kể, Yên Thao rất xúc động, đồng cảm liên tưởng cứ như câu chuyện của chính mình, thế là trong đầu anh cảm hứng xuất thần một “tứ thơ” vụt hiện: “Nhà tôi”. Bài thơ được mọi người chép tay, thuộc lòng, nhanh chóng truyền bá vào tới tận Nam Bộ kháng chiến, không chỉ với lính xuất thân nông thôn mà cả với lính thành phố cũng thấy thấp thoáng trong bài thơ những nét hợp với mình.
Xem thêm: Ai Phát Minh Ra Tiếng Việt Nam? Ai Là Người Tiên Phong Sáng Tạo Chữ Quốc Ngữ
Tôi đứng bên này sông Bên kia vùng giặc đóng Làng tôi đấy, sạm đen màu tiết đọng Tre, cau buồn rũ ướt mưa sương
Màu trăng vôi lồm lộp mấy khung tường Nếp đình xưa người hỡi,đau gì không ?
Tôi là anh lính chiến Rời quê hương từ dạo máu khơi dòng Buông tay gàu vui lại thuở Bình Mông Ghì nấc súng nhớ ơi, ngày đắc thắng
Chân chưa vẹt trên nẻo đường vạn dặm Áo nào phai không sót chút màu xưa Đêm hôm nay tôi trở về, lành lạnh Sông sâu mừng lấp lánh sao lưa thưa
Tôi có người vợ trẻ Đẹp như thơ Tuổi chớm đôi mươi cưới buổi dâng cờ Má trắng mịn thơm thơm mùa lúa chin
Ai ra đi mà không từng bịn rịn Rời yêu thương nào đã mấy ai vui Em lặng buồn nhìn với lúc chia phôi Tôi mạnh bước mà nghe hồn nhỏ lệ.
Tôi còn người mẹ Tóc đã ngả màu bông Tuổi già non thế kỷ Lưng gày uốn nặng kiếp long đong
Nắng mưa từ buổi tang chồng Tơ tằm rút mãi cho lòng héo hon ÔI, xa rồi, mẹ tôi Lệ nhòa mi mắt
Mong con phương trời Có từng chợt tỉnh đêm vơi Nghe giòn tiếng súng nhớ lời chia ly : Mẹ ơi, con mẹ tìm đi Bao giờ hết giặc con về mẹ vui.
Đêm hôm nay tôi trở về, lành lạnh Sông sâu mừng , lấp lánh sao lưa thưa Ống quần nâu đã vá mụn giang hồ Chắc tay súng tôi mơ về Nguyễn Huệ
Làng tôi kia, bên trại thù quạnh quẽ Trông im lìm như một nấm mồ ma Có còn không, em hỡi ! mẹ tôi già ! Những người thân yêu khóc buổi tôi xa ?
Tôi là anh lính chiến Theo quân về giải phóng quê hương Mái đầu xanh bụi viễn phương Bước chân đất đạp xiêu đồn lũy địch.
Này, anh đồng chí Người bạn pháo binh Đã đến giờ chưa nhỉ Mà tôi nghe như trại giặc tan tành ?
Anh rót cho khéo nhé Kẻo lại nhầm nhà tôi ! Nhà tôi ở cuối thôn Đồi Có giàn Thiên lý, có người tôi thương.
Bài thơ này được nhạc sĩ Anh Bằng phổ nhạc thành Bài hát Chuyện Giàn Thiên Lý vào khoảng những năm cuối thập niên 1980 đầu 1990.
